Vücudun temel sıvısı anlamına gelen kan, bütün dokuları ve sistemleri gezerek vücutta oksijenin, gıdaların ve minerallerin taşınmasını sağlar. Vücudun tüm işlevlerini düzenli bir şekilde yürütmesi için kan gerekli olduğu gibi her canlıda da kansızlık (anemi) ile karşılaşılabilir. Yine köpeklerde kansızlık problemi de değişen nedenler dolayısıyla oluşabilecek bir hastalık türüdür.
Köpeklerde Kansızlık Nedir?
Kansızlık ya da anemi olarak bilinen problem, yaygın bir şekilde insanlarda görüldüğü gibi memeli canlıların tümünde de görülebilir. Temel olarak kan içerisinde kırmızı kan hücresi ile birlikte bazen hemoglobin miktarının da düşmesi anemi olarak bilinir. Benzer şekilde köpeklerde anemi problemi; vücutta dolaşım gerçekleştiren kan içerisinde kırmızı kan hücresi ya da hemoglobin veya her ikisinin birden düşüş göstermesidir.
Köpeklerde kansızlık problemi tek bir tanım ile ifade edilse de kansızlığın değişen çeşitleri de yer almaktadır. Hatta tedavide doğru yaklaşım için de kansızlık türünün doğru teşhis edilmesi de çok önemlidir. Kansızlık probleminde de aşağıdaki çeşitler kısaca incelenebilir.
- Hemolitik anemi problemi; kan içerisinde kırmızı kan hücrelerinin aşırı kısa bir ömre sahip olmasıdır. Eğer otoimmun hemolitik anemi durumu varsa, beyaz kan hücreleri diğer kan hücrelerini parçalar. Diğer türde ise mmün aracılı hemolitik anemi durumu yer alır.
- Methemoglobinemi probleminde kanda methemoglobin miktarı artış gösterir. Genellikle yapısal bir bozukluktan dolayı oluşurken, bazı ilaçlar bu kansızlığa neden olabilir.
- Kan kaybı dolaylı anemi türünde ise vücutta bir yara ya da ameliyat sırasında kan kaybı oluşması ya da vücudun içindeki ülser ve kanser gibi bir problemin kan kaybına neden olması ile yaşanır.
- Aplastik anemi olarak bilinen türde ise kırmızı kan hücresi yeterli miktarda üretilmemektedir ve genellikle tümörler ya da zehirlenme gibi faktörler sonrası ortaya çıkabilir.
Köpeklerde Kansızlık Neden Olur?
Köpeklerde anemi ile karşılaşılması durumun arkasında sayılabilecek birçok farklı faktör yer alabilir. Örneğin; köpeklerde kansızlık bazen diyabet veya ülser gibi bir hastalık için kullanılan ilacın uzun süre vücutta oluşturduğu etki ile görülebilir. Bazen bakterilerin vücutta oluşturduğu enfeksiyonlarda kırmızı kan hücreleri yıkıma uğradığı için kansızlık oluşabilir.
Bazı faktörler köpeklerde zehirlenme oluştururken, bunun sonrasında da anemi problemi ortaya çıkarabilir. Örneğin; Çinko mineralinin aşırı derecede kana bulaşması ya da evdeki fare zehri gibi böcek ilaçlarının köpeklere temas etmesi dolayısıyla zehirlenme sonrasında kırmızı kan hücreleri zarar görebilir. Bazen kemik iliğinde bir baskı oluşturacak şekilde kanser, kronik bir karaciğer rahatsızlığı, uzun süre kullanılan antibiyotikler veya dengesiz beslenme kırmızı kan hücresinin daha az üretilmesi ve anemiye nedeni olabilir.
Kan kaybı nedeni ile anemi, aneminin türlerinden biri olduğu gibi aneminin nedenlerinden birisi de yine kan kaybedilmesidir. Hatta kan kaybının kronik veya akut bir durumda olmasına göre de kansızlık düzeyi değişebilir. Genellikle akut bir şekilde kan kaybında örneğin bir yaralanma ya da kaza sonrasında geçici süreli kansızlık ile karşılaşılabilir. Farklı bir durumda da parazitlerin köpeklerin vücudunda oluşturduğu enfeksiyonlar ve kan emme etkinlikleri de kansızlık ortaya çıkarabilir.
Kansızlık problemi ile karşılaşıldığında evcil dostlarınızda net bir şekilde anlaşılabilecek belirtiler ortaya çıkar. Hatta altta yatan faktör değişiklik gösterse de kansızlık ile birlikte genellikle aşağıda sayılabilecek ortak belirtiler görülebilir.
- Kısa sürede kilo kaybı yaşanması
- Kalp ritminin yükselmesi
- Aşırı derecede koyu renkli ve katransı bir dışkı
- Diş etlerinin pembe veya beyazımsı bir renk alması
- İştahın hızlı bir düşüş göstermesi
- Solunumun hızlanması
- Kusmuk ya da dışkıda kan belirtileri görülmesi
- Kanın aşır trombosit kaybetmesi nedeni ile ciltte morarma görülmesi
Köpeklerde Kansızlık Nasıl Tedavi Edilir?
Kansızlık problemi ile karşılaşıldığında ifade edilen belirtiler çoğu zaman hızlı bir şekilde ortaya çıkar ve vücut anemi ile mücadele etmeye çalışırken büyük bir yorgunluk yaşar. Bu durum gündelik hayatı aşırı derecede olumsuz etkilerken, erken şekilde teşhis yapılması ve ana nedenin doğru teşhis edilmesi gerekir. Hemen sonrasında ise ana faktöre bağlı olarak en iyi sonucu ortaya koyacak şekilde köpeklerde kansızlık için tedavi programı başlatılır.
Evcil dostlarınızda kansızlık problemi ile karşılaşıldığında öncelikle teşhis aşamasının gerçekleştirilmesi gerekir. Teşhis gerçekleştirilmesinde de kanda tüm değerler gözden geçirilerek tam kan sayımı, kan testleri, idrar testi ve ultrason gibi yöntemler kullanılır. PCV olarak adlandırılan paketlenmiş hücre hacmi testi sayesinde kanın dolaşımdaki kırmızı kan hücresi yüzdesi ölçülür. Eğer %35 altında bir değer yer alıyorsa, net bir şekilde köpeklerde kansızlık için teşhis koyulabilir.
Kansızlığın varlığı ortaya koyulduktan sonra ana faktörün belirlenmesi ile birlikte tedavi yöntemine geçiş gerçekleştirilebilir. Örneğin; kansızlığa neden olan durum vücutta bulunan bir enfeksiyon ya da parazit ise bu faktör ile mücadele edilerek iyileşmenin elde edilmesi gerekir. Eğer bir tümörün tedavisi ya da uzun süreli kullanılan bir antibiyotik nedeni ile kansızlık yer alıyorsa, vücudun bu açıdan desteklenmesi ve kırmızı kan hücresi üretiminin arttırılması üzerine bir tedavi programı hazırlanır.
Kansızlık probleminde iyileşme elde edilirken ana hedef kan kaybı oluşturan faktörün kontrol edilmesi ve sorunun giderilmesidir. Çünkü kansızlık oluşturan faktör ortadan kaldırılmadan kan desteği ve ilaç desteği gibi tedaviler oluşturulduğunda sadece geçici bir sonuç elde edilebilir. Eğer problem oluşturan faktör ortadan kaldırılırsa iyileşme edildikten sonra vücudun ihtiyaç duyduğu kan eski hacmine ulaştırılana kadar kan transferi gibi yöntemler ile çözüm elde edilebilir.
Bazı hastalıklar ve faktörler köpeklerde kansızlık problemini kronik bir hale getirdiği için tedavi planlaması çok daha geniş kapsamlı olabilir. Üstelik bazı hastalıklar kronik yapılı olduklarından dolayı hayat boyunca tedavileri devam ederken oluşturacakları kansızlık problemi için de yine hayat boyunca bir destekleyici bakım sağlamak gerekir. Bu anlamda GomVet Veteriner Kliniği’miz bünyesinde veteriner hekimlerimiz sizler için özel bir beslenme programı, vitamin ve mineral desteği ya da düzenli kontrol gibi destekler sağlayarak çözüme yönelik adım atabilir.
Bilgi Notu → İçeriğin hazırlanmasında GomVet Veteriner Hekimleri katkı sunmuştur. Blog sayfasında yer alan içerikler bilgilendirme amaçlı olarak yayın tarihindeki bilimsel veriler ışığında hazırlanmıştır. Evcil dostunuzun sağlığına ilişkin sorularınız, teşhis ve tedavi işlemleriniz için mutlaka bir veteriner hekime başvurunuz.
