Epilepsi veya sara olarak adlandırılan hastalık, nedeni günümüzde halen tam olarak tespit edilememiş ve bir anormal beyin problemi olmasa dahi yenileyen nöbetler ile beraber görülen bir beyin hastalığıdır. Değişen türlere ayrılan epilepsi türleri arasında köpeklerde epilepsi olarak ifade edilebilecek rahatsızlık ise çoğu zaman idiopatik epilepsi çeşididir.
Epilepsi probleminde beyin yapısı gayet normal bir şekilde görülse de çalışması anormal bir yapı ortaya koyabilir. Bu anormal çalışma ile birlikte elektriksel işleyişte bir artış ortaya çıktığında nöbet adı verilen tepki görülür. Epilepsi nöbetleri sırasında da vücut seğirmeye başlarken, aşırı kasılma, spazm ya da vücudun titremesi gibi birçok belirti ile karşılaşılır. Yine köpeklerde epilepsi olarak ifade edilen idiopatik epilepsi türünde de herhangi bir neden bulunmadan bu etkiler ortaya çıkabilir.
Köpeklerde Epilepsi Neden Olur?
Günümüzde bilinen şekliyle ideopatik epilepsi türü üzerinden görülen köpeklerdeki bu hastalıkta genellikle ana faktörün genetik bozukluk olduğu düşünülmektedir. Zira bazı ırklarda farklı genetik varyantlara bağlı olarak bu hastalığa daha yatkınlık olunduğu düşünülürken, özellikle de safkan ırklarda çok daha sık bir şekilde görülebilir. Cinsiyet faktörü açısından erkek köpeklerde dişi köpeklere göre daha sık görülürken, yaş açısından da 1-5 arasında daha fazla ortaya çıkabilmektedir.
Günümüze kadar yapılan araştırmalarda köpek epilepsi probleminin hastalığı yaşayan köpekler açısından her 3 köpek içerisinde en az birinde yapısal ve metabolik problemler olduğu da belirlenmiştir. Genetik yatkınlık açısından özellikle kalıtsal olarak Alman çoban köpeği, Belçika Tervuren tazı ve Dashund gibi köpek türlerinde daha sık görülmektedir. Nadir olarak risk içerisinde bulunan ırklar arasında da Kaniş, Golden Retriever ve Sibirya kurdu gibi ırklardan bahsedilebilir.
Köpeklerde Epilepsi Belirtileri Nelerdir?
Evcil dostlarımızda epilepsi rahatsızlığında belirtiler genellikle nöbetler ile birlikte ortaya çıkmaya başlar. Bu açıdan da hastalıkta nöbet dönemleri 3 aşama ile birlikte incelenir. İlk aşama aura aşaması olmak ile birlikte sanki köpek nöbet geldiğini hissedermiş gibi davranır. İktal aşamada ise tipik birkaç dakikalık nöbet yaşanmaya başlanır. Bu aşama 5 dakikayı aştığında mutlaka acil veterinerlik desteği gerekecektir. Post-iktal aşama ise nöbet sonrası oryantasyonda değişim oluştuğu ve kafa karışıklığı, geçici körlük ya da birkaç saat süren bayılma gibi etkiler ortaya çıkar.
Hastalıkta nöbetler genelleştirilmiş olarak yan yatarak yere yığılması, kısmi şekilde belirli bir vücut kısmında nöbet oluşması ya da karmaşık kısmi nöbetlerde kısa süreli farklı bölümlerde nöbetler oluşması gibi farklı çeşitlerde de görülebilir. Tüm bu süreç içerisinde de köpeklerde epilepsi hastalığı ile birlikte karşılaşılabilecek belirtiler aşağıdaki şekilde olacaktır.
- Vücudun bir tarafa düşmesi veya aşağı doğru çökmesi
- Aşırı derecede bir salya akıntısı
- Nöbet sırasında kontrolsüz bir işeme ve dışkılama
- Vücut ve bacakların aşırı sertleşmesi
- Bir şey çiğniyormuş gibi davranma
- Vücudun titremesi ve sallanması
Köpeklerde Epilepsi Tedavisi
Evcil dostlarımızda sara hastalığının teşhisi gerçekleştirilirken özellikle ayırıcı tanı yönteminden yararlanılır. Hastalıkta geçirilen nöbetler göz önünde tutularak bu nöbeti oluşturabilecek tüm sağlık problemleri incelenir ve eğer bu sağlık problemlerinin hiçbiri yok ise epilepsi üzerinde durulabilir. Bu durumda köpeklerde epilepsi konusunda öncelikle iyi bir fiziki muayene ve sonrasında hastalık öyküsü dinlenerek bazı kan ve idrar testleri yapılır.
Net teşhis röntgen ve MR gibi yöntemlerin de tamamlanması sonrasında elde edilebilirken, bazen net sonuç için beyin omurilik sıvısı testi dahi talep edilebilir. Tüm incelemeler sonrasında epilepsi teşhisi konulduğunda da öncelikli olarak nöbet önleyici ilaçlar kullanılmaya başlanır. Veterinerler tarafından reçeteli bir şekilde sizlere teslim edilebilen bu ilaçlar sayesinde nöbetler engellenirken ilaçlar neredeyse ömür boyu kullanılması gereken ilaçlardır.
Epilepsi tam anlamı ile tedavi edilebilen bir problem olmamak ile birlikte özellikle nöbetlerin durdurulması ya da aralıklarının azaltılarak, şiddetinin azaltılması üzerinde durulur. Çok nadir görülen köpeklerde epilepsi krizi çok kısa bir şekilde tamamlanırken etkilerinin de daha kısa sürede geçmesi ve hayat kalitesinin arttırılması amaçlanır. Tüm krizler ve tedaviler ile birlikte de mutlak bir şekilde düzenli veteriner kontrolleri gerekirken, özellikle doğru ilaç dozajı ve tipi belirlendiğinde nöbetler engellenerek hayat kalitesi düzenli bir hale getirilebilir.
Köpeklerde Epilepsi Öldürür Mü?
Tedavisi tam olarak mümkün olmayan fakat yönetilerek hayat kalitesini iyileştirme amacı bulunan köpeklerde epilepsi problemi konusunda hayat boyu devam edecek bir tedavi uygulanır. Genellikle günlük bir şekilde kullanılacak ilaçlar anti-epileptik bir niteliğe sahip olurken, veterinerler tarafından tüm incelemeler sonrasında değişen ilaçlar arasından belirleme yapılır. Genellikle de köpeklerde epilepsi sıklığı göz önünde tutularak hastalığın boyutuna ve evcil dostunuzun genel sağlık durumuna göre bu tespitler sağlanır.
Kontrol altına alınmış bir hastalıkta nöbetin 5 dakikadan fazla sürmesi, küme nöbetler yaşanması veya aynı gün içerisinde 3’ten fazla defa nöbet görülmesi risk faktörünün arttığını ya da tedavinin doğru ilerlemediğini gösterebilir. Bu tip durumlarda tedavi düzenlenmediğinde ve veteriner desteği almadığınızda hayat kalitesi önemli derecede düşerken, bu nörolojik problem ölümcül bir sonuç ortaya çıkarabilir.
Epilepsi Hastası Köpek Ne Kadar Yaşar?
Veterinerlik biliminde yapılan birçok değişen çalışma ile birlikte epilepsi hastalığının köpeklerde yaşam ömrünü kısmen kısalttığı ortaya koyulmuştur. Ancak elde edilen veriler tam olarak kesinlik oluşturmamak ile birlikte tedavinin erken düzeyde başlaması, doğru takip edilmesi ve sürdürülmesi ile birlikte bu yaşam ömründeki kısalmanın ortadan kalkabileceği ifade edilmektedir.
Köpeklerde epilepsi tedavi edilemeyen ama yönetilebilen bir problem olduğu için doğru tedavi ile birlikte bu yönetim sürekli hale getirildiğinde köpeğinizin yaşam kalitesi arttırılabilir. Öyle ki bu süreçte veteriner hekimlerimizin üzerinde durduğu şekilde köpeğinizin beslenmesine dahi dikkat etmeniz ve stresten uzak bir hayat sağlamanız gerçekten önemlidir. Karşılaştığınız bu hastalıkta evcil dostunuzun hayatında pozitif bir etki oluşturabilmek için GomVet Veteriner Kliniği’mizin sunacağı düzenli destekten her zaman yararlanabilirsiniz.
