Tüm memelilerde olduğu gibi köpeklerde de etki oluşturabilen leishmania, canlıya vücut dışından bulaşabilen bir tür parazit olarak bilinir. Bu parazit türü veterinerlikte leishmania köpek olarak bilinen hastalığa neden olur. Yine hastalık bir diğer ismi ile birlikte de leishmaniasis olarak adlandırılır. Hastalığın oluşumu, nedenleri, belirtileri ve tedavisi gibi ayrıntılar ise ayrı başlıklar ile birlikte incelenebilir.
Köpeklerde Leishmania Nedir?
Dünyanın birçok değişen ülkesinde genellikle kırsal bölgelerde yaşayan kedi, köpek ve birçok kemirgen türünde yer alabilen tek hücreli bir parazit leishmania (leishmaniasis) olarak adlandırılır. Protozoa grubunda bulunan bu parazit çeşidi genellikle leishmania köpek hastalığına neden olmaktadır. Enfekte kum sinekleri tarafından bir köpeğin ısırılması ile bu parazit vücuda bulaşırken, önemli bir sağlık sorunu yaşanmasına neden olur.
Leishmania Köpeklere Nasıl Bulaşır?
Hastalık oluşturan bu parazitin taşınması, farklı canlılardan ve özellikle memelilerden kan emen sinekler sayesinde gerçekleşir. Vücut içerisinde bulunan bu paranın bir sinek tarafından kan ile emildiğinde başka bir canlıya bulaştıktan sonra bazen aylar bazen yıllar süren bir gelişim dönemi bulunur. Genel çerçevede leishmania köpek bulaşma faktörleri arasında ise köpeğin yaşadığı coğrafya, gerçekleştirdiği yolculuklar ve çevredeki dış faktörler ön planda olur.
Köpeklerde leishmania hastalığının oluşmasında gösterilebilecek ilk faktör, enfeksiyon taşıyan kum sineklerinin ısırığıdır. Kum sinekleri paraziti başka canlıdan emdikleri kan ile taşırken, başka bir canlıyı ısırdıklarında da parazitin vücuda bulaşmasına neden olurlar. Kum sinekleri adından anlaşılabileceği üzere nemli ve sıcak bölgelerde daha çok görülürken, hastalığın bulaşma faktörlerinde de coğrafi konum önemli bir faktördür. Çünkü bu sineklerin yer alabileceği Ortadoğu, Afrika, sıcak Asya ve Latin Amerika ülkeleri ile Akdeniz bölgelerinde hastalık yaygındır.
Köpeklerde bu hastalığın bulaşmasında yaygın nedenlerden birisi de bir köpeğin enfeksiyon kapabileceği bir bölgeye seyahat etmesidir. Örneğin; Türkiye’de normal koşullarda Ankara’da yaşayan bir köpek serin ve bu parazit faktöründen uzak bir konumda yaşarken; Akdeniz bölgesine seyahat etmesi bir risk oluşturur. Çünkü Akdeniz’de bu enfeksiyonu taşıyan köpek ve memeliler yer alabilirken, aynı zamanda kum sinekleri de bulunabileceği için seyahat sırasında hastalık bulaşma ihtimali bulunmaktadır.
Leishmania Köpek Hastalığı Tedavisi
Hastalık köpek vücuduna bulaştıktan sonra aylar ve hatta bazen yıllar sonrasında gelişimini tamamlayan parazitler vücutta hastalığın oluşmasına neden olabilir. Bazı köpeklerde bağışıklık sisteminin güçlü veya zayıf olmasına bağlı olarak parazitin vücuttaki gelişim hızı değişir. Ancak her koşulda leishmania köpek tedavisi için parazitler vücutta geliştikten sonra cilt üzerinde veya organlarda hastalığın ilerlemeye başladığı fark edilebilir.
Leishmania köpek bulaşma gösterdikten ve gelişimini tamamladıktan sonra gerek ciltte gerek vücut içi organlarda hastalık ilerlerken bazı belirtiler ile karşılaşır. Bu semptomlar arasında vücudun aşırı derecede halsizleşmesi, ishal, mide bulantısı, kusma, dalak şişkinliği, tırnakların gereğinden fazla uzaması, iştah kaybı ile birlikte kilo kaybı ve daha fazla idrara çıkma yer alabilir.
Süreçte hastalık değişen evreler ile birlikte de ilerleme gösterir. İnkübasyon yani bulaşma döneminde birkaç ay bazen de yıllar boyunca süren gelişim sonrasında eğer cilt üzerinde hastalık oluşmuş ise deride yaralar ve bozulmalar ile birlikte çoğu zaman kulak, göz çevresi ya da pençelerde dezenformasyon oluşur. Eğer hastalık iç organlarda gelişmişse, bazen karaciğer bazen dalak bazen de ilikler etkilenir. Her iki koşulda da haftalık aşağıdaki evreler ile ilerleyebilir.
- İlk evrede hastalık kan değerlerinde çok düşük bir oranda görülebilir.
- İkinci evrede kanda parazit ile savaşmak için antikorlar üremeye başlarken, daha fazla protein oranı ortaya çıkar ve kansızlığa neden olur. Bu evrede cilt veya organlarda bozulmalar başlarken, iştah ve kilo kaybı ile burun kanaması ortaya çıkabilir.
- Üçüncü evrede bazen böbrek bazen lenf düğümleri veya dalakta hastalık organ düzeyinde ortaya çıkabilir.
- Hastalığın son evresinde böbrek yetmezliği ve nefes darlığı ile kan testlerinde yoğun antikor varlığı gibi önemli düzeyler görülebilir.
Hastalık vücuda bulaştıktan sonra kan testleri ve idrar testleri hatta bazen de doku biyopsisi teşhis için kullanılır. Lenf düğümlerinin incelenmesi, organ testleri ve antikor incelemeleri gibi birçok yöntem ile teşhis gerçekleştirilir. Sonrasında leishmania köpek tedavi yoluna gidilir. Tedavi aşamasında çok yorucu ve sarsıcı bir süreç ile karşılaşma ihtimali bulunmaktadır. Bu neden ile erken teşhis edilmesi gerçekten çok önemlidir.
Leishmania tedavisinde ana amaçlardan birisi, klinik belirtileri ortadan kaldırmak ile yaşam kalitesini arttırmaktır. Komplike bir tedavi yöntemi kullanılırken, örneğin; parazitleri ortadan kaldıracak leishmania köpek ilacı niteliğinde anti-paraziter ilaçlar reçete edilir. Bununla birlikte bağışıklık sistemini güçlendirecek tedaviler uygulanırken, enfeksiyon belirtilerini ortadan kaldıran antibiyotik, besleyici mamalar ve ağrı kesici kullanımı sağlanabilir. Tüm tedavi sürecinde veteriner kontrollerini aksatmamak ve yakın takip ile tedaviyi düzenli bir hale getirmek gerekir.
Leishmania Köpek Tasması İşe Yarar Mı?
Hastalığın önlenebilmesi ve bulaşmasının önüne geçilebilmesi için enfeksiyona karşı bazı noktalara dikkat etmek gerekebilir. Örneğin; kum sineklerinin bulunabileceği alanlardan uzak durmak ve bu tür yolculuklarda köpekleriniz için koruyucu giysiler ve bağışıklık destekleyici takviyeler kullanmak seçilebilir. Örnek olarak leishmania köpek tasması kullanımı bugün özellikle bu bölgelerde köpekler açık alanda gezdirilirken seçilebilmektedir. Ayrıca veterinerler tarafından bazen tavsiye edilen koruyucu aşılar da yarar sağlayabilmektedir.
Leishmania Köpekten İnsana Bulaşır Mı?
Leishmania parazitleri memeliler arasında yayılabilen ve ortak hastalık oluşturabilen parazitlerdir. Köpeklerde kum sinekleri vasıtasıyla bulaşma görüldüğü gibi aynı sinekler insan vücudunda da parazitlerin bulaşmasına ve hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Özellikle ülkemizde Akdeniz gibi bölgelerde özel sprey veya losyon gibi malzemeler kullanılarak bu tip sineklerden korunmak gerekebilir.
Leishmania Köpek Konusunda Sıkça Sorulan Sorular
Hastalık ile ilgili akla takılan önemli soruların kısa cevaplarını bu kısımda bulabilirsiniz.
Köpeklerde Leishmania Nedir?
Karmaşık semptomlara sahip olan ve kum sinekleri tarafından taşınan parazitler ile bulaşabilen ve coğrafi olarak sıcak ve nemli bölgelere has bir hastalık türüdür. Parazitler vücuda bulaştıktan sonra bazen aylar veya yıllar süren bir gelişim süreci ardından hastalık ortaya çıkabilir.
Leishmania Hastalığı İnsana Bulaşır Mı?
Memeliler arasında benzer bir hastalık oluşturabilen bu parazitler, kum sineği ve tatarcık sineği gibi çeşitler sayesinde taşınırken hastalık insanlara da bulaşabilir. Enfeksiyon taşıyan sineklerin ısırıklarına karşı insanlar tarafından da koruyucu önlemler alınmalıdır.
