Veterinerlikte aşılar genel çerçevede kedi ve köpeklerin birçok hastalığa karşı korunması amacı ile uygulanan enjeksiyonlardır. Temel olarak da zorunlu aşılar ve zorunlu olmayan aşılar gibi iki değişen bölüme ayrılırlar. Zorunlu aşıların kedi ve köpeklerde aşı takvimi içerisinde belirlenen zamanlarda mecburi olarak yaptırılması gereği bulunurken, tercihe bağlı aşılar kedi ve köpek sahiplerinin kararı ile evcil dostlarımızda uygulanabilmektedir.
Aşı, temel anlamda hastalık oluşturan virüs çeşitlerinin karşıtını sağlayacak antikorların vücutta daha önceden oluşturulması ve virüsün tanınması için koruyucu yapı ile gerçekleştirilen bir uygulamadır. İnsanlarda olduğu gibi evcil dostlarımızda da bilinen yaygın hastalıklar karşısında oluşturdukları koruma ile kedi ve köpeklerde hayat boyunca sağlıklı ve uzun bir yaşama imkân sağlarlar. Aşıların ister zorunlu ister tercihe bağlı olsun mutlak bir şekilde de belirli bir takvim içerisinde bazen tek doz bazen tekrarlanacak dozlar şekilde uygulanması önemlidir.
Kedilerde Aşı Uygulamaları
Kedilerde evcil dostunuzu sahiplendiğiniz ya da doğumu gerçekleştiği andan itibaren genel muayene ile kontroller başlatılır. Bu kontroller ile birlikte belirli bir aşı takvimi oluşturularak, veteriner hekimlerimiz kedinizin sağlığını koruyacak uygulamaları bu takvime uygun bir şekilde gerçekleştirir. İlk aşı uygulamasının gerçekleştirilmesi öncesinde de yapılan kan tahlilleri, görüntüleme uygulamaları ve genel muayeneler ile yer alan kalıtsal rahatsızlıklar, genetik problemler, kronik rahatsızlıklar veya acil sağlık problemleri belirlenir.
Yapılan tüm genel muayeneler aşı uygulamalarına başlamanın önünde bir engel olup olmadığını ortaya koyar. Herhangi bir engel olmadığında da aşı uygulamaları türlerine bağlı olarak değişen çeşitler ile takvime uygun bir şekilde takip edilir. Kedilerde aşılar içerisinde 3 temel aşıdan bahsetmek mümkündür. Mutlaka yaptırılması gereken bu üç temel aşıdan birisi karma yani hibrit aşı olmak ile birlikte diğeri kuduz aşısı ve diğeri de lösemi aşısıdır.
Karma aşı, 2 doz şeklinde ve iki uygulama arasında da 21 gün bırakılarak uygulanır. Hemen sonraki yıl tek doz bir şekilde tekrarlama gerçekleştirilirken, bu sayede korumanın devam etmesi imkanı elde edilir. Kuduz ise köpekler ile bağdaştırılan bir hastalık olsa da kedilerde de kuduz aşısı her yıl tek doz şeklinde uygulanırken, kedinizin sadece 3 aylık dönemi tamamlamış olması gerekir.
Lösemi aşısı ise yine arasında 21 gün süre bırakılarak iki doz şeklinde uygulanırken, sonraki her yıl tek doz olarak tekrar edilir. Bu aşılar yanında kedilerde her yıl tek doz şeklinde uygulanabilecek mantar aşısı da yine 3 aylık olmalarından sonra büyük fayda sağlayabilmektedir. Aşılamada kedilerin 1 kg altında bir ağırlığa sahip olmaması üzerinde durulurken, alerjik reaksiyon gösterme riskine karşı da ön kontroller sağlanır.
Kedilerde aşı takvimi incelendiğinde ise aşağıdaki takvim veya kediniz için özel bir takvim oluşturulabilir.
- 6-8 hafta itibari ile genel muayene sonrası iç-dış parazit uygulamaları
- 8-10 hafta itibari ile karma aşı
- 9-11 hafta aralığında lösemi aşısı
- 10-12 hafta aralığında karma aşının 2. dozu
- 11-13 hafta aralığında lösemi aşısının 2. dozu
- 12-14 hafta aralığında genel muayene sonrası kuduz aşısı
Köpeklerde Aşı Uygulamaları
Köpeklerde de koruyucu uygulamaların başında aşılar gelirken, yine zorunlu aşılar içerisinde karma aşı, Corona aşısı, bronşin aşısı, kuduz aşısı ve lyme aşısı gibi önemli aşı çeşitleri yer alır. Örnek olarak karma aşı 5 farklı virüse karşı etkinlik oluştururken, bu virüsler arasında; Distemper virüsü, Parvovirüs, Adenovirüs Tip-2, Lestospira Canicola virüsü ve Parainfluenza virüsü gibi riskli virüsler yer alır.
Solunum yolu hastalıklarına karşı koruma oluşturabilmesi açısından bronşin aşısı önem arz ederken, yine köpeklerde en önemli aşı türlerinden biri olarak da kuduz aşısı uygulaması yer alır. Ayrıca iç ve dış parazit uygulamaları da bazı noktalarda aşı uygulamaları arasında gösterilse de ayrı bir koruyucu uygulama türü olarak da ele alınır. İsteğe bağlı veya zorunlu olacak şekilde köpeklerde uygulanacak tüm aşılar belirli dozlar ile yine 1 kg üzerinde ağırlığa ulaştıklarında takvime uygun bir şekilde gerçekleştirilir.
- 6-7 hafta aralığında genel muayene sonrasında parazit uygulamaları her iki ayda bir tekrarlanacak şekilde başlatılır
- 8 haftalık süreçten itibaren karma aşının ilk dozunun uygulanması
- 9. haftadan itibaren Coronavirüs aşısının ilk dozu
- 10. haftadan itibaren 1. doz bronşin aşısı
- 11. hafta itibari ile 2. doz karma aşı
- 12. hafta itibari ile Coronavirüs aşısının 2. dozu
- 13. hafta itibari ile 3 aydan küçük köpekler için uygun olmamak ile birlikte kuduz aşısı
- 14. hafta itibari ile 3. doz karma aşı
- 15. haftadan itibaren ise bronşin aşısı için 2. doz uygulanır.
Aşılar için bu takvim ilk aşı uygulamasından sonra veteriner hekimi tarafından takip edilir ve 1 yaşın doldurulması ile birlikte yetişkin köpeklerde de bir defaya mahsus yine kuduz aşısı, karma aşı, koronavirüs aşısı ve bronşin aşısı uygulanır. Aşıların doğru bir şekilde takip edilmesi ve eksiksiz şekilde uygulanarak koruma elde edilmesi açısından da GomVet Veteriner Kliniği’mizde ilk muayenenin gerçekleştirilmesi büyük katkı sağlayacaktır. Bu sayede oluşturulan aşı takvimi ile güvenilir bir sürecin yürütülmesi mümkün olabilir.